محصولات زخم
لوازم مصرفی
ابزار جراحی
جوراب طبی
عفونت زخم و بهترین راه های درمان آن
عفونت زخم
مبحث عفونت زخم، مبحثی بسیار مهم و اساسی در زمینه ی ارزیابی زخم می باشد.
چرا كه يكي از عللي كه عامل بازدارنده در بهبود زخم است، عفونت می باشد كه اگر به موقع تشخيص داده نشود، در ترميم زخم تاخير ایجاد شده و گاهی ممکن است در برخي بيماران “هاي ريسك” به سمت سپتي سمي پيش برود.
اثرات باکتری
می خواهیم ببینیم عملكرد سلول باكتري بر روي زخم به چه شکل می باشد ؟
باكتري از 4 طريق مي تواند درمان زخم را به تعويق بیندازد.
روش اول به این صورت است که سلول هاي سالم را تخريب مي کند، چطور؟
اينطور كه با حضور ميكروارگانيسم ها، سلول هاي فاگوسيت آنزيم هاي پروتئوليتيك مدياتورهاي التهابي و راديكال آزاد توليد ميكنند كه باعث تخريب بافت و بدتر شدن وضعيت زخم می شوند. كه همين مدياتورهاي التهابي سبب ترومبوز و انقباض موضعي عروق و ايجاد يك محيط هايپوكسيك شده كه خود منجر به تكثير باكتري ها مي شود .
از طرفي باكتري و توكسين آن ماكروفاژها را تحريك به ترشح موادي مي كند كه سبب ادماتوز و شكننده شدن بافت گرانوله مي شود.
به اين نكته بايد توجه كرد كه اگر چه در مقايسه با زخم هاي غير عفوني، ميزان كلاژن در زخم هاي عفوني بيشتر است، اما فعاليت تخريب كلاژن در اين زخم ها بالاست كه سبب شكنندگي بافت گرانوله مي شود.
سوم اينكه مهاجرت سلول هاي اپيتليال به وسيله باكتري و توكسين آن ها مهار مي شود و اپيتليال جديد در معرض تخريب به وسيله پروتئازهای مترشحه از نوتروفيل هاست، لذا اپيتلياليزاسيون هم دچار اختلال مي شود،
و در نهايت چهارمين راه عملكرد باكتری، افزايش تعداد آن است كه سبب مهار انقباض زخم مي شود.
تعریف عفونت زخم
| –آلودگی (Contamination) |  |
| –کلونیزاسیون (Colonization) |  |
| –کلونیزاسیون بحرانی (Critical colonization) |  |
| –عفونت (Infection) |  |
خب، چه زمان حضور باكتري را در زخم به عنوان مشكل در زخم مطرح می كنيم؟
زخم عفوني تعريف به خصوصی دارد و ما هر زخم آلوده اي را اصطلاحا عفوني تلقي نمي كنيم، بلكه بايد به تعاريف مراحل مختلف آن توجه کرد و آن ها را نیز از هم تشخيص داد.
مثلا آلودگي contamination زماني رخ می دهد كه باكتري در زخم وجود دارد اما تكثير نمی کند .
كلونيزاسيون زماني است كه باكتري در زخم تكثير دارد اما به بافت های بدن حمله نكرده است.
و در كلونيزاسيون بحراني باكتري در حال تکثیر می باشد و پاسخ ايمني بدن فرد به صورت موضعي تحريك شده، در این مرحله زخم دچار مشكل است و بر روي روند درمان تاثير دارد.
حالا عفونت چه زمانی رخ می دهد؟ تعداد باكتري در حال افزايش، و پاسخ ايمني بدن را ابتدا به صورت موضعي و سپس سيستميك تحريك كرده كه اگر اين وضعيت درمان نشود ترميم به تاخير ميافتد.
نتیجه:
نتيجه اي كه ما مي گيريم اين هست كه صرف حضور باكتري در زخم و تكثير آن عفونت زخم ایجاد نمی شود. آلودگي و كلونيزه شدن با ميكروارگانيسم ها خصوصيت مشترك تمامي زخم هايي است كه با ترميم ثانويه با secondry intention بسته مي شوند، در واقع اين اتفاق يك پيش نياز براي تشكيل بافت گرانوله می باشد. پس عفونت در بافت زنده زخم اتفاق ميافتد نه در بافت نكروزه يا مرده، و با واكنش ميزبان و آسيب بافتي خود را نشان می دهد. همچنین در بافت اطراف زخم اتفاق ميافتد نه در بستر زخم.
پس وجود ميكروارگانيسم در چرك ،بافت نكروزه يا اسلاف شاهدي بر تهاجم بافتي نيست، بلكه بافت مرده محيط مناسبي براي تكثير ميكروارگانيسم هاست و دبريدمان اين بافت ها از عفونت زخم جلوگيري مي كند.
تشخیص عفونت زخم
-
علایم کلاسیک عفونت زخم
–درد
–قرمزی
–ادم
–گرما
–اگزودای چرکی
خب، چطور می توان عفونت را تشخيص داد؟
يك راه تشخيصي مانيتورينگ زخم از نظر علائم كلاسيك يا باليني می باشد، يعني درد، قرمزي، ادم، گرما و اگزوداي چركي هست كه بر خلاف زخم هاي حاد ،علائم بالينی در زخم هاي مزمن و ديابتي هميشه وجود ندارند. ذکر این نکته اینجا لازم است که چهار علامت اول علائم التهاب نیز می باشند.
-
علایم و نشانه های دیگر
–سلولیت و آبسه
–ترشح سروزی همراه با التهاب
–تاخیر در ترمیم زخم (گاهی تنها نشانه عفونت زخم است)
–تغییر رنگ بافت گرانوله
–بافت گرانوله شکننده
–حفره دار شدن بستر زخم
–بوی زننده
–حساسیت و درد غیر منتظره
عفونت زخم و نقره
نقره، آنتی باکتریالی قدیمی
نقره، یک ماده انتی باکتریال می باشد که امروزه در پانسمان های مدرن به عنوان یک ماده موثر ضد باکتری ها به کار می رود.
ابتدا اشاره ای داشته باشیم به تاريخچه نقره به عنوان یک عامل آنتي باكتريال:
از قديم الايام نقره براي درمان اسهال خوني و بيماري هاي مقاربتي – نگهداري آب اشاميدني مورد استفاده قرار می گرفت. از فيلترهاي مس-نقره براي ريشه كن ساختن لژيونلا از سيستم آب بيمارستاني استفاده مي كردند ، از سيلور نيترات 1٪ جهت پيشگيري عليه عفونت هاي چشمي پس از زايمان استفاده ميشد و پروفيلاكسي عليه پاتوژن هاي استرپتوكوكي به عنوان اصلي ترين پاتوژن هاي موجود در دندان مصنوعي استفاده ميشده و در 1960 ميلادي به بعد هم استفاده از كرم سيلور سولفاديازين در درمان سوختگي شايع شد.
مکانیسم عمل نقره
- واکنش با آنزیم ها و پروتئین ها که برای تنفس و حمل و نقل مواد در غشاء سلولی و درون سلول مهم هستند درنتیجه فقر غذایی باکتری
- واکنش با DNA و مهار تقسیم سلولی در نتیجه توقف شکل گیری کلنی‌ها
- باند شدن یون های نقره به دیواره سلولی و بخش خارجی سلول و درنتیجه پاره شدن غشاء باکتری
موارد استفاده پانسمان نقره دار
–زخم کلونیزه بحرانی
–زخم عفونی + درمان آنتی بیوتیک سیستمیک
نقره:
–ترکیبی ایمن با خطر مسمومیت و واکنش پوستی کم
–درطی سالهای مدیدی به صورت بی خطر استفاده شده است.
–علاوه بر خواص آنتی باکتریال قابلیت کنترل بو و اگزودا
–مقاومت احتمالی کمتر
چه زمان از پانسمان آنتی باکتریال استفاده کنیم؟
| عفونت زخم |
عفونت موضعی زخم (کلونیزاسیون بحرانی) |
زخم آلوده – بدون عفونت |
 |
 |
 |
|
درمان آنتی باکتریال موضعی و سیستمیک |
درمان آنتی باکتریال موضعی |
پانسمان مرطوب استاندارد بدون نیاز به درمان آنتی باکتریال |
مسمومیت با نقره
آيا نقره سمي است؟
اين سوالي است كه ممكن است براي شما به وجود بياید كه آيا نقره باعث مسموميت موضعي يا سيتميك می شود یا خیر.
بر اساس مطالعات باليني و آزمايشات روي پانسمان نقره تا به حال مشكلي مشاهده نشده.
مثلا بر اساس استانداردهاي موجود در دنيا اثر بياتين نقره دار بر روي فيبروبلاست ها مورد بررسي قرار گرفته كه هيچ اثر سمي يافت نشده. ضمنا در مطالعات مختلف اين موضوع به اثبات رسيده. مقاله اي كه در سال 2004 در British journal of nursing به چاپ رسيده بیان دارد که بياتين نقره دار براي درمان زخم پاي ديابتي 27 بيمار استفاده شده كه ميزان نقره موجود در طول 6 هفته درمان با اين نوع پانسمان بسيار پايين تر از حد مجاز بوده (0-96nmol/l)
نتایج مطالعات دیگر نیز در سال های اخیر منتشر شده که همه بی خطر بودن نقره موجود در پانسمان های نقره دار را به تایید رسانده اند.
يك پانسمان نقره ايده ال چه ويژگی هایی بايد داشته باشد؟
–آزاد سازی نقره خاص
–ترکیب اثر ضدمیکروبی با قابلیت جذب اگزودا و کنترل بو
–فراهم سازی محیط درمانی مرطوب
–استفاده راحت و آسان
–مقرون به صرفه
